امام خمینی (ره) بزرگترین مرجع مصلح و تنها فقیهی است که در مرحله عمل توانسته است در جایگاه فرماندهی کل قوا، علاوه بر رهبری انقلاب، یک جنگ طولانی را فرماندهی کند. بدون شک شیوه رهبری امام خمینی (ره) دارای یک چارچوب، نظام و کلیت جامع است. آراء آن حضرت منبعث از تفکرات ایشان در حوزههای متنوعی چون عرفان، فلسفه، فقه و کلام میباشد. با توجه به مبانی معرفتشناسی حضرت امام، ایشان از شیوههای اصولی مختلفی استفاده کرده است. به عنوان مثال در مباحث کلامی از شیوه کلامی، در مباحث فلسفی از شیوه فلسفی، در مباحث دفاعی از شیوه فقهی، و... بهره میجستند. مسئله این است که مسائل مدیریتی و رهبری در کدامیک از این حوزهها قرار میگیرد. این تحقیق به لحاظ هدف توصیفی – تحلیلی است و از ماهیت کاربردی و توسعهای برخوردار است. این سؤال مطرح است که شیوه رهبری امام خمینی (ره) در مقابل تجاوز و هجمه دشمنان دارای چه ویژگیهایی بوده است؟ و این ویژگیها تا چه میزان در موفقیت رهبری اثرگذار بوده است؟ با سیر مطالعه در آثار و سیره حضرت امام خمینی (ره) و تعمق در بنیادهای اندیشه سیاسی - دفاعی و مدیریتی آن بزرگوار، و با توجه به سنجش شاخص متغیرهای شیوه رهبری امام (ره) در هشت سال دفاع مقدس، میتوان ویژگیهای عمده شیوه رهبری آن بزرگوار را به شرح ذیل معین کرد:
1- در شیوه رهبری امام خمینی (ره) علاوه بر سبک فقاهتی همه سبکهای چهارگانه مدیریت از جمله: سبک دستوری (تکلیف گرایی)، سبک مشورتی (ترغیبی)، سبک مشارکتی (حمایتی) و سبک تفویضی (رشد) دیده میشود.
2- عنایت امام (ره) به تکلیف گرایی در فرایند تصمیمگیری، عنایتی تام بود.
3- حضرت امام (ره) با هدف پاسخگویی عملی به حملات دشمنان متجاوز و دفاع از کیان اسلامی با ارتقای روحیه دفاعی ملت مسلمان ایران، با تکیه بر بسیج مؤثر بخش عمدهای از مردم، برای سربلندی میهن اسلامی و تثبیت جایگاه رفیع ملت ایران در صحنه تاریخ تأکید داشتند.
4- شخصیت امام خمینی (ره) بدین گونه بود که از جهت فنون و رموز کشورداری و بینش سیاسی در سطح بالایی قرار داشتند و ایشان توانستند با استفاده از تجربه خود، با سازماندهی کلی ملت ایران در برابر دشمنان و تأسیس نهادهای انقلابی و دفاعی تا حدود زیادی مانع از هرگونه شکست شوند.
5- حضرت امام (ره)، حرکتهاى سیاسى و خصمانه را که در جهان بر ضد اسلام و ایران در حال شکلگیری بود، به خوبى میشناختند و همه ابعاد آن را مد نظر داشتند و با احاطه بر محیط داخلی، منطقهای و بینالمللی تصمیمگیری میکردند.