تجلّی واقعه عاشورا در دفاع مقدس (با الهام از آموزه‌های قرآن کریم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه امام صادق ع

2 دانشگاه قم

3 مذاهب اسلامی

چکیده

رزمندگان دفاع مقدس در صحنه‌های مختلف نبرد با الگو قرار دادن امام حسین (ع) و یارانش به مبارزه با دشمن می‌پرداختند. در واقع می‌توان گفت واقعه عاشورا جلوه تمام‌عیاری از خود را در دفاع مقدس به نمایش گذاشت و رزمندگان دفاع مقدس با الهام از این واقعه با دشمن مقابله کرده و بر او پیروز شدند. در همین راستا این نوشتار در صدد است تجلّی واقعه عاشورا را در دفاع مقدس با الهام از آموزه‌های قرآن کریم با روش توصیفی ـ ­تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. جلوه­های واقعه عظیم عاشورا در دفاع مقدس را می‌توان در سه مرحله قبل، هنگام،‌ و بعد از جنگ و جهاد مورد تحلیل قرار داد. مقاله پیش­رو با استناد به آیات قرآن کریم، صفات و ویژگیهایی را برای مجاهدان در راه حق در این سه مرحله اثبات کرده است  که به­طور مشترک می­توان آنها را در واقعه کربلا و صحنه­های دفاع مقدس مشاهده کرد. 

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم، ترجمه آیت­الله ناصر مکارم­شیرازی (1373)، قم: دار القرآن­الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى). 
امام خمینی، روح‌الله (1389)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(س).
امام خمینی، روح‌الله (1387)، وصیتنامه سیاسی ـ الهی امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج‏.
امام خامنه‌ای، سیدعلی (1390)، 72 سخن عاشورایی، به­کوشش علی‌رضا مختارپور قهرودی، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
امام خامنه‌ای، سیدعلی (14/3/1376)، بیانات در اجتماع با شکوه زائران مرقد مطهر امام خمینی(ره)، نرم­افزار حدیث ولایت (ویرایش 2).
امام خامنه‌ای، سیدعلی (1/5/1369)، بیانات در دیدار با مسئولان وزارت امور خارجه و سفرا و کارداران جمهورى اسلامى ایران، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای،
امام خامنه‌ای، سیدعلی (31/5/1368)، بیانات در دیدار با وزیر، معاونان و مدیران کلّ وزارت امور خارجه و سفرا و رؤساى نمایندگیهای سیاسى خارج از کشور، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای                                                                           www.khamenei.ir
امام خامنه‌ای، سیدعلی (1/7/1394)، پیام به حجاج بیت‌الله­الحرام، نرم­افزار حدیث ولایت.
امام خامنه‌ای، سیدعلی (11/5/1395)، دیدار اقشار مختلف مردم، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای                                                                              www.khamenei.ir
امام خامنه‌ای، سیدعلی (10/4/1370). دیدار با کارگزاران نظام، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای                                                                     www.khamenei.ir
امام خامنه‌ای، سیدعلی (5/4/1389). دیدار مردم بوشهر در روز میلاد امام علی(ع)، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای                                           www.khamenei.ir
امام خامنه‌ای، سیدعلی (22/4/1368). سخنرانی در مراسم بیعت میهمانان خارجی شرکت­کننده در مراسم چهلمین روز ارتحال رهبر کبیر انقلاب اسلامی و جمعی از اقشار مختلف مردم مشهد و گروهی از عشایر استان خوزستان، نرم‌افزار حدیث ولایت.
ابن­اثیر، عزالدین (1385 ق)، الکامل فی‌التاریخ، بیروت: دار صادر ـ دار بیروت.
ابن شهر­آشوب مازندرانی، محمدبن­علی (1379 ق)، مناقب آل­أبی­طالب علیهم­السلام‏، قم: علامه.
ابن­طاووس، علی­بن­موسی (1348)، اللهوف على قتلى الطفوف‏، تهران: جهان.
اردستانی، حسین (1373)، برخی ارزشها و ثمرات جنگ تحمیلی، جنگ تحمیلی (مجموعه مقالات)، تهران: سازمان چاپ و انتشارات سپاه.
بحرانی­اصفهانی، عبدالله (بی‌تا)، عوالم العلوم و المعارف، مستدرک ـ حضرت زهرا تا امام جواد علیهم­السلام‏، قم: مؤسسة الإمام المهدی عجّل­الله­تعالى­فرجه­الشریف‏.
تمیمى­آمدى، عبد­الواحد­بن­محمد (1366)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم: دفتر تبلیغات.
جوادی­آملی، عبدالله (1389‌الف)، تسنیم، محقق: حجت‌الاسلام سعید بندعلی، ج 10، قم: مرکز نشر اسراء.
 جوادی­آملی، عبدالله (1389‌ب)، تسنیم، محقق: حجت‌الاسلام عبدالکریم عابدینی، ج 13، قم: مرکز نشر اسراء.
خوارزمی، موفق­بن­احمد (1423 ق)، مقتل خوارزمی، قم: انوار الهدی.
زحیلی، وهبه (1992 م)، آثار الحرب فی‌الفقه‌ الاسلام، دمشق: دارالفکر.
سپهر، میرزا­محمد­تقی (1387)، ناسخ التواریخ، تهران: کتابچی.
طباطبایى، سید­محمد­حسین (1390 ق). المیزان فى تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
طبرسی، احمدبن­علی (1403ق)، الإحتجاج على أهل اللجاج‏، محقق / مصحح: محمدباقر خرسان، مشهد: نشر مرتضی.
طبرسی، فضل­بن­حسن (1377)، تفسیر جوامع الجامع، ناشر: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم.
طبری، ابن­جریر (1387 ق)، تاریخ‌الطبری، تحقیق: محمد­أبوالفضل ابراهیم، بیروت: دارالتراث.
طوسی، محمدبن­حسن (1414 ق)، الأمالی، محقق/مصحح: مؤسسة البعثة، قم: دارالثقافه.
طیب، سیدعبدالحسین (1378)، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام.
قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
قرائتی، محسن (1387)، گناه‌شناسی، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
قرشی، باقرشریف (1413 ق). حیاة الامام الحسین بن علی، قم: مدرسۀ العلمیه الایروانی.
قطب‌الدین­راوندی، سعید­بن­هبة­الله ‏(1409 ق)، الخرائج و الجرائح، قم: مؤسسه امام مهدى (عجل‌الله‌تعالى­فرجه­الشریف‏).
لیثی­واسطی، علی­بن­محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، محقق / مصحح: حسین  حسنی بیرجندی، قم: دارالحدیث.
محدثی، جواد (1383 ش)، پیام‌های عاشورا، قم: فرازاندیشه.
محمّدی ری‌شهری و همکاران (1390 ش)، گزیده دانشنامه امام حسین (علیه‌السلام)، قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر (1403 ق)، بحارالانوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
پیری، هادی مراد؛ شربتی، مجتبی (394)، آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس، تهران: سمت.
مطهری، مرتضی (بی‌تا)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: انتشارات صدرا.
مفید، محمدبن­محمد (1413 ق)، الأمالی، محقق/مصحح: حسین استاد ولى و على­اکبر غفارى، قم: کنگره شیخ مفید.
مکارم شیرازی، ناصر (بی­تا الف)، آیات ولایت در قرآن، بی­جا.
مکارم شیرازی، ناصر (بی‌تا ب)، اخلاق در قرآن، بی‌جا.
مکارم شیرازی، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
مکارم شیرازی، ناصر (بی‌تا ج)، مثال‌های زیبای قرآن، بی‌جا.