ارزیابی تأثیر مدیریت روستاها بر بازگشت مهاجران جنگ تحمیلی به زادگاه خود، نمونه موردی جنگزده‌های شهرستان سرپل‌ذهاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فردوسی مشهد

2 عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریری روستایی، دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مهاجرت‌های روستایی از یک‌سو تحت تأثیر علل درهم‌تنیده و مختلفی‌اند و از‌سوی دیگر به پیامدهای گوناگونی منتج می‌شوند که جامعه بشری را به چالش کشیده‌اند؛ بنابراین، بررسی علل و پیامدهای این مهاجرت‌ها و تحلیل روابط بین آنها بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند راهگشای برنامه­ریزان این حوزه باشد. یکی از این عوامل جنگ است که عوارض و تبعات ناگواری بخصوص در کوچاندن مردم محلی به‌ویژه روستائیان دارد. نقش مدیریت روستایی در بازگشت مهاجران بسیار مهم است و نیاز به بررسی همه‌جانبه دارد. جامعه آماری این تحقیق مهاجران روستایی بازگشتی (زرینجوب، دستک­علیا، سرابله و تپه رش‌کلاشی) در شهرستان سرپل­ذهاب و ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه است. نمونه مورد مطالعه ۱۵۰ نفر از مهاجران بازگشتی است. از آنجا که تعداد محدود بود، کل جامعه آماری به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شد. پرسشنامه دربردارنده ۲۳ سؤال بود که پایایی آن از طریق فرمول کرونباخ به میزان 81/0 مورد تأیید واقع شد و روایی آن نیز از طریق ارائه به کارشناسان دانشگاهی تائید گردید. این پژوهش براساس روش تحلیلی ـ توصیفی و استفاده از شاخص سبک مدیریتی لیکرت هشت گزینه‌ای، به بررسی نقش مدیریت روستایی در تشویق و ایجاد انگیزه بازگشت مهاجران جنگ تحمیلی به زادگاه خود در تعدادی از روستاهای جنگزده شهرستان سرپل­ذهاب پرداخته است و نتایج نشاندهنده آن بود که از سنجش 5 شاخص مورد بررسی هیچ‌کدام در جایگاه 3 یا بیشتر قرار نداشت و اکثراً بین 2 تا 3 و یک مورد یعنی تصمیم‌گیری کمتر از 2 بود؛ بنابراین نتایج مشخص کرد که سبک و چگونگی مدیریت آن در ابعاد مختلف باید بر کار مسئولین و برخورد با مهاجران حاکم باشد و همواره به نظر می‌رسد که در پایان هر اقدام مؤثر از نظرات مهاجران در جهت بهبود نحوه اجرا و تأثیرگذاری مؤثرتر در سالهای آینده استفاده شود تا بتوان ضرایب شاخصها را بیشتر کرد و از آن جهت برای بهبود کارایی گام برداشت و از قسمت آمرانه به سمت مشارکت حرکت مداومی داشت. از طرفی در بررسی ارتباط بین سبک و شیوه برخورد با مهاجران و رضایت مهاجران وجود ضریب همبستگی به میزان 645/0 نشاندهنده وجود همبستگی مثبت بین دو متغیر این پژوهش است به عبارت دیگر ارتباط مستقیمی بین شیوه برخورد با مهاجران و رضایت مهاجران وجود دارد. هم­چنین سطح معنی‌داری 001/0 است و بیانگر این مطلب است و که همبستگی بین دو متغیر شیوه برخورد با مهاجران و رضایت مهاجران، معنی‌دار است و می‌توان گفت بین دو متغیر شیوه برخورد با مهاجران و رضایت مهاجران همبستگی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


ازکیا، مصطفی؛ فیروزآبادی، سیداحمد؛ رسـتمعلی­زاده، ولـی­الـه (1387). نقـش و اثـرات انجمن‌های زادگاهی بر توسعه روستایی روستای دربان. مجله جامعه‌شناسی معاصر. ش 1.
احمدی­شاپورآبادی، محمدعلی؛ تقدیسی، احمد (1391). مهاجرت و سالخوردگی جمعیت روستایی ایران: چالشی فراروی توسعه پایدار روستایی. تحقیقات جغرافیایی. دوره 27. ش 1. پیاپی 104،
افتخاری، عبدالرضا­رکن‌الدین (1381). دهیاری‌ها و مدیریت توسعه پایدار روستا، مجله دهیاری‌ها. س اول. ش 2.
اکبری، غضنفر؛ عبدالهی، مجید (1384). مجموعه قوانین و مقررات ده و دهیاری. تهران: انتشارات قلمستان هنر.
امین­صارمی، نوذر (1377). جنگ، مهاجرت تحمیلی و سامان فرهنگی. نامه پژوهش. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ویژه دفاع مقدس. س سوم. ش 9.
الوانی، مهدی (۱۳۷۷). مدیریت عمومی. تهران: نشر نی.